Droomboot
Sietze en Hieke woonden sinds 2010 in een woonboot aan de rand van Park Oog in Al in Utrecht en besloten eind 2012 een nieuwe ark te laten bouwen voor dezelfde locatie. Ze kenden alle plus- en minpunten van de plek en hadden een goed idee hoe ze hun nieuwe woonark wilden indelen. Even verderop lag in de Leidsche Rijn een woonark die ze erg mooi vonden en ze lieten de architect ervan, BYTR, hun eigen Droomboot ontwerpen.
De locatie van de nieuwe woonark is heel bijzonder: vlakbij de Rijksmunt en de kruising van het Merwedekanaal en de Leidsche Rijn, in een kleine stroom, de Vleutensche Vaart, naast een toegangsbrug naar Park Oog in Al. De entreegevel is vrij gesloten en ook de entree zelf heeft geen ramen. Daardoor word je bij binnenkomst verrast door de hoogte van de hal, het overvloedige licht en de vele zichtlijnen vanuit de entreehal: via vensters aan de achterzijde naar het park, via een verhoogd horizontaal dakvenster boven de hal naar de hemel, links is een doorzicht naar de lager gelegen eetkeuken en rechts naar de woonkamer, die beide in open verbinding staan met de hal. Door het ontbreken van deuren naar de belendende binnenruimtes, is de hal onderdeel van de verblijfsruimte en is de circulatie het meest direct. Deze opzet hadden de opdrachtgevers al bedacht toen ze BYTR benaderden.
Puzzelen met hoogte ‘Sietze en Hieke wisten al vrij precies wat ze wilden qua indeling. Ze waren nog wel aan het stoeien met de hoogtes,’ vertelt Richel Lubbers, architect bij BYTR. ‘We maakten in eerste instantie twee modellen, een met zoveel mogelijk volume binnen en een met een hap eruit, om meer privé buitenruimte mogelijk te maken en om de vorm binnen en buiten spannender te maken.’ Opdrachtgeefster Hieke vult aan: ‘We vonden die tweede variant direct veel interessanter, we houden wel van hoekjes en doorkijkjes. Ik heb die twee eerste modellen trouwens nog in het vooronder!’ De gang op het laagste niveau staat via een lage deur in verbinding met een grote bergruimte onder de woonkeuken. Met een pallet op wieltjes crost Hieke door het vooronder en verschijnt even later met de doos met maquettes en ontwerpschetsen. ‘Kinderen zijn dol op deze lage ruimte, ze crossen hier het liefst met de deur dicht’. Op de kleine piepschuimen maquettes is het verschil al duidelijk, maar in werkelijkheid ervaar je helemaal hoeveel levendiger en afwisselender de ruimte in vorm, lichtval en routing is dankzij de hap uit het blok. Voor de ruimtelijkheid maken 12 of 13 treden een heel verschil. Daarom is de entreehal een tree hoger dan de woonkamer. Eronder ligt de douche, die hierdoor voldoende hoogte krijgt. Een douchevloer in een woonboot heeft een sterker afschot nodig dan in een gewoon huis. Naast de douche zitten twee essentiële typische bootonderdelen: een luikje waardoor de elektra vanaf de wal de boot inkomt en de pomp, die moet zorgen dat het water goed wordt afgevoerd, ook onder rioleringniveau.
Inkijk en uitzicht
De onderste laag met drie slaapkamers, badkamer, berging en gang, ligt half onder water. De vensters steken net iets boven het waterniveau uit, zodat je soms oog in oog komt te staan met eenden en waterhoentjes. Vanuit de grote slaapkamer kijk je zo, onder een brug door, over de Vleutensche Wetering. Vanuit
de woonkamer erboven kijk je via een laag geplaatst venster tegen deze brug aan. Dat lijkt op het eerste gezicht een beetje vreemd, om van binnenuit tegen benen en fietswielen aan te kijken, maar Hieke verzekert: ‘Vanaf de brug kun je nu alleen maar naar binnen kijken als je heel klein bent of als je bukt. De meeste voorbijgangers kijken zo niet naar binnen, enkel kinderen en honden, en die zijn juist leuk!’
De ramen zijn allemaal op strategische punten
gemaakt, met weinig inkijk vanaf de drukke fietsroute langs de entreezijde en de brug, maar wel veel zicht op park, water en lucht. Zo baadt de keuken in licht, dat van alle kanten binnenstroomt. Toch is er van passanten nauwelijks inkijk, enkel van de woonbootburen. Net boven vloer- en waterniveau een laag hoekvenster gemaakt voor zoontje Fedde, die hier graag zit te spelen. Daarboven is de ruimte iets verhoogd en afgedekt met een glazen dakvenster, wat de ruimtelijkheid en daglichtval versterkt.
Vanuit de keuken kun je naar buiten, bijvoorbeeld om in de aangemeerde vissersvlet te stappen voor een tochtje, of om op het ‘balkon’ of de buitentrap te zitten, of om naar het dakterras te gaan, boven op de keuken. Verder kun je van hieruit via een trap afdalen naar de bad- en slaapkamers en via een andere trap stijgen naar de entreehal en woonkamer.
Details
In de woonkamer wijst Lubbers door het venster dat naar de buitenruimte uitkijkt. ‘De wanden en kozijnen van de trapopgang naar het dakterras zijn wit, om de witte sfeer van het interieur door te trekken naar de buitenruimte. De begroeiing voor dit venster hebben we mee ontworpen, het beneemt het zicht vanuit de woonkamer op een andere woonark, ook ’s avonds door de in het kozijn geïntegreerde verlichting van de plantjes.’
Andere voorbeelden van de zorgvuldige detaillering: De hemelwaterafvoeren zijn allemaal binnen de gevel weggewerkt en alle spots en gordijnrails zijn geïntegreerd in het stucwerk. Het meeontwerpen van zulke onderdelen en details heeft geresulteerd in een strakke en rustige vormgeving.
Verademing
Hoe bevalt het binnenklimaat met die deurloze doorlopende ruimtes? ‘Het is werkelijk een verademing na onze stalen woonboot, die kon heel koud en heel warm worden. We hebben hier nu een winter doorgebracht, die was weliswaar niet zo koud, maar toch, het verschil is enorm.’ verzekert Hieke. Lubbers vult aan: ‘In deze nieuwe ark zit vloerverwarming, het dak is bedekt met sedum, de ramen hebben dubbele
beglazing en ook de gevels en bodem van de ark zijn prima geïsoleerd. Het binnenklimaat is vergelijkbaar met een regulier goed huis.’
Hout en koper
De vensters liggen niet verdiept in de gevel, want dan zou condens kunnen ontstaan. Ze zijn juist naar buiten geplaatst en soms gevat in een uitstekend kader. De gevels zijn bekleed met houten lamellen boven en koper onder,
en de slaapkamers onder, in het midden boven de entree met toilet en onder de badkamer, rechts het vooronder met daarboven de eetkeuken en het dakterras. Op het sedumdak zijn links betonnen tegels gelegd om die zijde te verzwaren.
Aanvankelijk was de gevel in corten staal gedacht, maar omdat dat het tienvoudige zou hebben gekost (€ 30.000) van de prijs voor de gevelplaten met koper, is voor het laatste gekozen. Het koper loopt bijna tot op de waterlijn, zodat de gevel ogenschijnlijk zonder onderbreking in haar weerspiegeling
in het water doorloopt. De platen zijn binnen een jaar van helder glanzend verkleurd tot mat donkerbruin. Hier en daar zitten groene vlekken op het koper (als gevolg van vogelpoep en kattenpis). Het aanvankelijk roodbruin getinte Platowood Fraké is medio 2014 al aardig aan het vergrijzen.
Architect: BYTR, Rotterdam. Ontwerpteam: Richel Lubbers, Tjerk van de Wetering, Lucia Sanchez. Arkenbouwer: Arkenbouw Post, Marknesse. Bouwperiode: december 2012 – september 2013. Bruto vloeroppervlakte: 123 m2. Bruto inhoud: 310 m3. Bouwsom: Euro 235.000 excl. keuken.
